Những Sơ Đồ Chiến Thuật Có Trong Bóng Đá Hiện Nay

Chiến thuật trong bóng đá là cách giúp một đội bóng tạo nên sự nổi bật và đi tới thành công. Đối với mỗi trận đấu khác nhau thì các chiến thuật của đội bóng cũng sẽ thay đổi. Khi gặp các đối thủ xứng tầm và muốn đạt được thành tích cao, các huấn luyện viên thường sẽ phối hợp nhiều loại chiến thuật khác nhau. Vậy sơ đồ chiến thuật trong bóng đá là gì? Hy vọng rằng bài viết sau đây của vuacado.com sẽ giúp các bạn giải đáp được thắc mắc của mình.

Các sơ đồ chiến thuật  của bóng đá gồm có 11 người:

Sơ đồ chiến thuật ra sân với đội hình 4-4-1-1

Thủ môn và 4 hậu vệ (hai biên; hai trung vệ) cùng 4 tiền vệ (hai cánh, hai trung tâm) – một hộ công và một tiền đạo (trung phong).

Ngày càng có rất nhiều các CLB của châu âu sử dụng một cầu thủ chơi ngay dưới trung phong, và phía bên trên của hàng tiền vệ (gọi là hộ công).

Tầm thi đấu chính của cầu thủ hộ công là ở giữa hàng thủ và tiền vệ của đối phương. Vì vậy, theo như lý thuyết, cầu thủ này sẽ có nhiều thời gian và khoảng trống là nhiều hơn khi xử lý bóng so với các vị trí khác.

Một hộ công cần phải có khả năng cầm bóng thật tốt, kỹ thuật cá nhân rất khéo và tốc độ, nhãn quan chiến thuật cao, không những có thể kiến tạo cơ hội làm bàn cho trung phong mà còn cần có khả năng dứt điểm như là một tiền đạo thực thụ nếu có thời cơ.

ĐỘi tuyển MU đã áp dụng sơ đồ chiến thuật này ở mùa giải trước (với Paul Scholes đóng vai trò là hộ công cho Van Nistelrooy), nhưng họ đã không thể thành công và cuối mùa bóng đã phải chuyển về chơi với hai tiền đạo.

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 4-5-1

Thủ môn với 4 hậu vệ (hai biên; hai trung vệ) và 5 tiền vệ (hai cánh, 3 trung tâm) – một tiền đạo (trung phong). Đây là sơ đồ mà có khá nhiều đội chọn khi phải du đấu trên sân của một đối thủ mạnh. Một đội muốn bảo toàn được tỷ số thuận lợi của mình đã giành được ở lượt đi (trong cuộc đấu có hai lượt trận) cũng thường chọn đấu pháp này.

Về lý thuyết, với 5 tiền vệ, một đội bóng sẽ mạnh hơn rất nhiều trong việc kiểm soát khu trung tuyến, an toàn hơn trong hàng phòng thủ. Khi mà đã chọn sơ đồ 4-5-1, đội bóng đó sẽ thi đấu hết trận với tư tưởng không thua là chắc sẽ thắng, nhưng họ cũng sẽ gặp rất nhiều nguy hiểm trong những pha phản công.

Để sơ đồ này vận hành trơn tru và tiền đạo duy nhất (trung phong) sẽ phải là cầu thủ có kỹ thuật cá nhân khá tốt, tốc độ cao, có khả năng thật là đột phá, di chuyển một cách  hợp lý và dứt điểm thật tinh tế. Nếu không, mối liên hệ giữa trung phong và hàng tiền vệ sẽ rất dễ dàng bị đối thủ cắt đứt. 

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 4-5-2

Thủ môn và 4 hậu vệ (hai biên; hai trung vệ) với 5 tiền vệ (hai cánh, 3 trung tâm) – một tiền đạo (trung phong).

Đây chính là sơ đồ mà nhiều đội chọn khi mà phải du đấu trên sân của một đối thủ mạnh. Một đội nếu như muốn bảo toàn được tỷ số thuận lợi đã giành được ở lượt đi (trong cuộc đấu sẽ có hai lượt trận) cũng sẽ thường chọn đấu pháp này.

Về lý thuyết, với 5 tiền vệ, một đội bóng sẽ mạnh hơn ở trong việc kiểm soát khu vực trung tuyến, an toàn hơn trong khâu phòng thủ. Khi mà đã chọn sơ đồ 4-5-1, đội bóng đó sẽ thi đấu hết ở trận với tư tưởng không thua là sẽ thắng, nhưng họ cũng rất nguy hiểm trong những pha phản công của thủ.

Để sơ đồ này có thể mà vận hành được trơn tru, tiền đạo duy nhất (trung phong) sẽ phải là một cầu thủ có kỹ thuật cá nhân tốt, tốc độ thật là cao, có khả năng tạo ra được đột phá, di chuyển một cách hợp lý và dứt điểm cũng phải tinh tế. Nếu không, mối liên kết giữa trung phong và hàng tiền vệ sẽ dễ dàng bị đối thủ cắt đứt.

Xem thêm: Các vị trí trong bóng đá và vai trò của từng vị trí

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 5-3-2

Thủ môn và 5 hậu vệ (hai biên; 3 trung vệ, trong đó có thể có một trung vệ đá thòng) với ba tiền vệ (hai cánh, một trung tâm) – hai tiền đạo (hai trung phong).

Đây là sơ đồ chiến thuật được cân bằng giữa phòng ngự và tấn công nhất, ngày càng được nhiều đội tuyển cũng như những CLB áp dụng (đặc biệt là các đội bóng của Nam Mỹ, hoặc những đội mà đá theo trường phái bóng đá kỹ thuật Mỹ Latinh).

Trong đội hình 5-3-2, hai cầu thủ chạy cánh (hai hậu vệ biên) đóng vai trò kahs là quan trọng. Họ phải là các cầu thủ có tốc độ cao, khả năng cản phá và tạt cánh tốt, lên xuống liên tục ở hai biên dọc, hỗ trợ phòng ngự và tích cực vào tham gia tấn công.

Sức công phá và khả năng phòng thủ của các đội sẽ áp dụng sơ đồ này phần lớn phải phụ thuộc vào phong độ của hai hậu vệ cánh. Bởi ba tiền vệ chơi sẽ khá sát nhau và thường bó vào phía giữa để gây ra sức ép ở trung lộ bằng những pha phối hợp bật tường nhanh khi mà có thời cơ.

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 4-3-3

Thủ môn và bốn hậu vệ (hai biên, hai trung vệ) với ba tiền vệ (hai cánh, một trung tâm) – ba tiền đạo (hai biên, một trung phong).

Đây chính là sơ đồ chiến thuật thiên về lối đá tấn công nhất. Ba tiền vệ sẽ chơi khá gần nhau để tăng khả năng hỗ trợ cho các hàng phòng ngự. Trong khi đó, ba tiền đạo trải ngang ở sân để gây sức ép về phía khung thành của đối phương trên diện rộng.

Rất ít độ khi mài khởi đầu trận đấu theo đội hình này. Nhưng nếu như mà buộc phải kiếm tìm bàn thắng bằng mọi giá, các HLV sẽ tung thêm tiền đạo vào sân hoặc là đẩy tiền vệ lên cao để hình thành hàng công gồm có ba người. 

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 4-4-2

Thủ môn và bốn hậu vệ (hai biên, hai trung vệ) với bốn tiền vệ (hai cánh, hai trung tâm) – hai tiền đạo (hai trung phong).

Đây là một sơ đồ chiến thuật phổ biến trong bóng đá Anh. Để cho đội hình này vận hành tốt, tuyến tiền vệ phải duy trì được cự ly hợp lý, có khả năng dâng lên cao nhanh để hỗ trợ tấn công và rút kịp thời để tăng cường phòng ngự khi mà bị phản công.

Trong hai tiền vệ trung tâm, một người sẽ thường xuyên dâng cao để hộ công cho hai tiền đạo. Người còn lại đóng sẽ vai trò là người điều nhịp trận đấu và phòng thủ trung lộ (đây còn gọi là tiền vệ trụ).

Xem thêm: Tiêu chuẩn về kích thước sân bóng đá 5, 7, 9, 11 người

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 4-2-3-1

Trong các sơ đồ chiến thuật thì đội hình này được coi là sơ đồ chiến thuật hiệu quả nhất trong bóng đá hiện tại, 4-2-3-1 là sự cộng hưởng của các tiềm năng tấn công và sự chắc chắn trong lối phòng thủ.

Vị trí quan trọng nhất: Tiền vệ tấn công trung tâm

Hậu vệ cánh: Thi đấu sẽ phải bùng nổ, nhanh nhẹn và mạo hiểm, tương tự như ở sơ đồ 4-3-3.

Tiền vệ: Hàng tiền vệ này sẽ được coi là yếu tố then chốt của sơ đồ chiến thuật 4-2-3-1, đòi hỏi phải vượt trội trong cách kiểm soát bóng và cách chuyền bóng cho những cầu thủ tấn công.

Tiền vệ tấn công trung tâm là phát triển lối đá tấn công, đe dọa hậu vệ đối phương và có thể chiếm lĩnh được những khoảng trống.

Cùng lúc, tiền vệ cánh có thể kéo giãn đội hình đối phương, có thể nhận bóng và vượt qua hậu vệ đối phương hay di chuyển không bóng vào những vị trí thật là thích hợp để có thể nhận được đường chuyền.

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 3-5-2

Vị trí quan trọng nhất: Hậu vệ chạy cánh

Hậu vệ chạy cánh sẽ phải làm việc nhiều hơn bởi khi không có cầu thủ nào khác di chuyển rộng ở hai bên đường biên nữa. Nếu cặp hậu vệ chạy cánh của bạn không chiến thắng đối phương trong cuộc chiến hành lang này thì đội bóng của bạn sẽ gặp rắc rối lớn đó.

Tiền vệ: Bộ 3 tiền vệ ở sơ đồ này có thể được kết hợp theo rất là nhiều phương án. Bạn có thể cần một Andrea Pirlo(DM) cùng với 2 tiền vệ con thoi (MC) hỗ trợ cả phòng ngự cũng như tấn công. Bạn cũng có thể sử dụng đến 2 tiền vệ trung tâm (MC) và một tiền vệ tấn công (AMC).  

Các sơ đồ chiến thuật của lối đá bóng 7 người:

Bóng đá nhỏ 7 người đòi hỏi phải có sự kết dính các vị trí trên sân với nhau, công phải cùng công, thủ thì cùng thủ. Việc phân chia đội hình theo chiến thuật chỉ là để nhằm mục đích giúp cho từng người xác định được rõ công việc mình phải làm. Trong bóng đá 7 người, tấn công và phòng thủ là nhiệm vụ chung hết của mọi người.

Khi đá đội hình 7 người ta sẽ nên làm cách nào đó để có thể chiếm lĩnh được khu trung tuyến và bón bóng lên cho tiền đạo duy nhất và tiền đạo này phải có khả năng thi đấu độc lập tốt hơn cả. Tiền vệ thì phải có khả năng thu hồi bóng, giữ nhịp trận đấu, phân phối bóng cho tiền vệ, đan bóng cho tiền đạo làm tường rồi tranh thủ sút ra xa. Tiền đạo còn phải kiêm thêm nhiệm vụ đánh chặn từ xa, biết cách tì đè được người, để nhận bóng và chuyền lại cho tiền vệ trung tâm hoặc chuyển sang cho 2 cánh. Khả năng không chiến cần phải tập cho thật tốt để nhận bóng từ 2 tiền vệ cánh tạt vào cho. Nhưng quan trọng nhất vẫn là tì đè đối thủ và chạy chỗ thu hút hậu vệ đối phương.

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 2-3-1

– Trong sơ đồ chiến thuật thì đội hình này coi trọng trung tuyến hơn cả và là tiền đề cho việc triển khai các thế trận cũng như áp đặt thế trận.

Ưu điểm của chiến thuật :

– Thứ nhất: Hàng tiền vệ sẽ có 3 người, trong đó cầu thủ trung tâm sẽ đá phòng ngự, 2 tiền vệ còn lại tấn công vào 2 cánh, 1 tiền đạo cắm. Với cách bố trí này thì nhiệm vụ dốc cánh sẽ do 2 tiền vệ đảm nhiệm, 2 hậu vệ cánh không mất sức dốc biên nhiều nên sẽ  đảm bảo thể lực tốt  hơn rất nhiều. Với thể lực 2 hậu vệ cánh luôn luôn được sung mãn, được đánh chặn từ xa bởi tiền vệ phòng ngự nên phòng thủ sẽ tốt hơn là việc giao cho  hậu vệ dốc biên rồi đuối hết sức không về được.

– Thứ 2 : Hàng tiền vệ 3 người trong đó phải có 1 thủ lĩnh ở giữa, khiến việc phân phối bóng và giữ nhịp trận đấu tốt hơn. Tiền vệ cánh, với vị trí xuất phát là gần giữa sân nên tốc độ tấn công sẽ  nhanh, 2 tiền vệ cánh: là những người phải có tốc độ cao, có sức bền tốt. Chủ yếu tập dốc bóng từ 2 cánh, khả năng chuyền bóng phải rất  tốt, có 3 hướng chuyền chính đó là:

+ Phát bóng trực tiếp lên phía cánh cho trung phong kéo dãn hậu vệ đối thủ ra cánh.

+ Chuyền bóng kéo vào giữa cho tiền vệ trung tâm của mình xử lý.

+ Dẫn bóng xâm nhập và tạt bóng vào chính diện cho trung phong xử lý, chuyền sệt hoặc chuyền bổng để đánh đầu,… quãng đường để tiền vệ đi cũng ngắn hơn nhiều vì thế đỡ mệt hơn rất nhiều. Hơn nữa tiền vệ dốc cánh luôn sẽ có hậu vệ cánh bọc lót ở dưới nên yên tâm hơn khi lỡ chẳng may mà mất bóng. Không như hậu vệ cánh nếu mà mất bóng thì nguy hiểm vô cùng. Rõ ràng là các cầu thủ thấy đỡ mệt hơn với sơ đồ này (do hậu vệ và tiền vệ chỉ chạy nửa sân và bọc lót đệm bóng cho nhau), phòng thủ sẽ an toàn hơn và tấn công sẽ nhanh gọn hơn.

– Thứ 3: Tấn công thì sẽ có 4 cầu thủ cùng tham gia tấn công. Từ tiền vệ trung tâm có thể xẻ biên cho tiền vệ cánh sẽ là rất dễ dàng do tiền vệ cánh luôn thường trực 2 bên. Hơn nữa do có đến 4 cầu thủ tham gia tấn công, phân công rõ ràng các cánh nên đội hình sẽ rất ổn định và phối hợp với nhau sẽ dễ dàng hơn nhiều. Sơ đồ này phân công rất rõ ai là người tấn công cánh trái, ai là người tấn công cánh phải, ai tấn công ở phía giữa.

Nhược điểm chính đó là:

– Sơ đồ này đòi hỏi phải có 1 nền tảng thể lực cực kỳ tốt của các cầu thủ, dù được bố trí đá theo vị trí, nhưng phải liên tục đá công thủ, đặc biệt là hàng tiền vệ.

– Cầu thủ tiền vệ trung tâm chính là linh hồn của đội,

– Hậu vệ đeo bám phải  tốt và tuyệt đối không để bị qua người, nếu không là sẽ chết chắc vì vị trí trung tâm khó mà có thể theo kịp do chỉ có 1 người và phải tấn công thủ liên tục 

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 3-2-1

Đội hình cơ bản của sơ đồ chiến thuật 3-2-1 sẽ là:

– Coi trọng tính an toàn hơn và là mô hình đá thiên về thủ nhưng vẫn có đầy sự bùng nổ.

– Được áp dụng khi mà cầu thủ tiền vệ trung tâm thu hồi bóng không được thật sự xuất sắc mà chỉ chuyên về phát động tấn công hoặc ngược lại, trụ tốt nhưng phát động tấn công không tốt. Khi đó cần có thêm 1 cầu thủ nữa phải lùi về hỗ trợ, khi đó cầu thủ tiền đạo cần có khả năng xoay sở tốt hoặc làm tường thật tốt cho hàng tiền vệ có thể băng lên. 

Sơ đồ chiến thuật với đội hình ra sân 3-1-2

– Được áp dụng khi mà các cầu thủ tiền vệ trung tâm đá tốt cả vai trò hỗ trợ lẫn phòng ngự và phát động tấn công. Khi đó có 2 tiền đạo, 1 tiền đạo sẽ chạy hút hậu vệ đội bạn hoặc làm tường cho tiền đạo còn lại có cơ hội.

Cả 2 đội hình này sẽ có một yêu cầu căn bản là 2 hậu vệ cánh phải lên xuống một cách  liên tục —> cần phải dai sức:

Thòng phải cơ động và biết chỉ huy mọi người, gọi người về hỗ trợ nhưng không nên kéo hậu vệ biên về quá sâu khi đó sẽ rất khó đá và làm hở sườn giữa tiền vệ trung tâm và hậu vệ cánh đó cũng sẽ bị kéo về sâu.

Trong bóng đá có khá là nhiều sơ đồ chiến thuật khác nhau, mỗi chiến thuật đều có những ưu và nhược điểm riêng của mình. Có các sơ đồ chiến thuật dành cho bóng đá có  5 người, 7 người, 11 đều mang lại kết quả khác nhau tùy thuộc vào sự áp dụng của đội bóng.